باد شکم (باد معده، که در ادبیات عامیانه گوز (باصدا) و چس (بی‌صدا) هم گفته می‌شود) به گازهای تولید شده در دستگاه گوارش از مقعد گفته می‌شود…

نسیـــم دلفــان – متاسفانه خیلی از مردم ما با وجود اینکه دچار چنین عارضه ای هستند اما در موردش کوچکترین تحقیقی نمی کنند و از ذکر آن شرم دارند ، تا جایی که اگر سایت اینترنتی هم به این موضوع بپردازد گردانندگانش را نکوهش می کنند اما این رفتار غیر منطقی است و ما امروز سعی داریم با استفاده از مطالب علمی از منابعی مانند ویکی پدیا و سایر سایت های مجازی به این بحث بپردازیم.

باد شکم (باد معده، که در ادبیات عامیانه گوز (باصدا) و چس (بی‌صدا) هم گفته می‌شود) به گازهای تولید شده در دستگاه گوارش از مقعد گفته می‌شود.

گازهای دستگاه گوارش یا باد از سه منبع می‌توانند وارد دستگاه گوارش شوند:

• هوای بلعیده شده
  • گازهای ساخته شده از فعالیت‌های باکتری‌ها
  • گازهای منتشر شده از خون به دستگاه گوارش
  • این گازها شدیداً قابل اشتعال هستند

بیش‌تر نیتروژن و اکسیژن گاز معده ناشی از هوای بلعیده شده است. این گازها در اشخاص طبیعی با آروغ خارج می‌شوند.

برخی غذاها به مانند، لوبیا، کلم، پیاز، گل‌کلم و ذرت باعث خروج بیش‌تر گازها از مقعد می‌شود. برخی از این غذاها به علت وجود انواع کربوهیدرات‌های جذب نشده تخمیرپذیر، محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها را فراهم می‌سازند. اما در برخی موارد خروج بیش از حد گاز ناشی از آزردگی روده بزرگ است که باعث می‌شود پیش از آن که گازها جذب شوند، با حرکات دودی دفع گردند.

مقدار گازهای وارده شده و یا ساخته شده روزانه در روده بزرگ به طور متوسط 7 تا 10 لیتر می‌باشد. این در حالی است که گاز خروجی از مقعد نزدیک به 0/6 لیتر می‌باشد و باقی‌مانده گاز از مخاط روده جذب و از شش‌ها خارج می‌گردند.

درمان خانگی

1. خوردن غذا در حجم‌ها و وعده‌های کوچک‌تر، چرا که خیلی از افرادی که به جای سه وعده غذایی حجیم، شش وعده غذایی کم‌حجم مصرف می‌کنند، کم‌تر به باد شکم مبتلا می‌شوند. در ضمن خوردن چای نعناع نیز کمک‌کننده است.
2. آرام خوردن غذاها، غذاها را سریع قورت نداده و بخوبی بجویید تا هضم آنها در معده راحت‌تر باشد.
3. ترک سیگار، چراکه هنگامی که شما سیگار می‌کشید هوای بیشتری را می‌بلعید و هم چنین سیگار باعث بهم ریختن دستگاه گوارش می‌شود، ترک سیگار در خیلی از افراد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
4. ورزش کردن، نه تنها ورزش برای سلامت عمومی بدن خوب می‌باشد، بلکه باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش میزان نفخ و باد شکم می‌گردد.

درمان دارویی

1. داروهای حاوی زغال که در داروخانه‌ها موجود می‌باشند با جذب گازهای درون دل و روده، کمک به بهبود نفخ معده می‌نمایند. البته قبل از مصرف این داروها با پزشک‌تان مشورت نمایید چراکه این داروها ممکن است مواد لازم سایر داروها را نیز جذب نماید.
2. پروبیتیک‌ها، نیز در بعضی از افراد کمک به کاهش باد شکم می‌نماید.
3. ریفاکسیمین، این دارو آنتی‌بیوتیکی که برای درمان اسهال مصرف می‌شود، تأثیری هم برروی باد شکم دارد.

جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی

در بسیاری از فرهنگها رها کردن باد شکم در ملأ عام باعث خجالت و شرمساری است و مؤدبانه نمی‌باشد. افراد معمولاً می‌کوشند از خروج گاز خودداری کنند یا آن‌را کنترل کنند، یا صدا و بوی آن را پنهان کنند. رها شدن باد معمولاًً یک رخداد ناخجسته و مایه تأسف در نظر گرفته می‌شود.که البته رها نکردن آن موجب دل درد می شود اما مشکل به خصوصی را به وجود نمی‌آورد

در تفاسیر قرآن ذکر شده است که یکی از مواردی که لوط قومش را به آن نکوهش می‌کرد، این بود. قوم لوط در مجالس خود بدون شرم و حیا باد رها می‌کردند.

و اکنون از زاویه دیگری به طور کاملأ عامیانه و عادی به مقوله مورد بحث می پردازیم البته مقداری با چاشنی ظنزگونه که در سایت شانامه منتشر شده است.

ساختار گوز یا همان باد معده

 ساختار دقیق گوز در افراد مختلف و در اوقات مختلف بر مبنای غذای فرد متفاوت است… قسمت اعظم هوای بلعیده شده اکسیژن است که قبل از رسیدن به روده جذب بدن می شود و فقط نیتروژن باقی می ماند.. بقیه هم شامل دی اکسید کربن، هیدروژن و متان است… هر چه باد بیشتر در روده نگه داشته شود، میزان نیتروژن آن بیشتر می شود چون بقیه امکان جذب دوباره به بدن را دارند. در ضمن افراد عصبی و عجول اکسیژن بیشتری در روده دارند و گوزوتر هستن

بوی آن

بوی حاصل از گوز بیشتر به خاطر ترکیبات گوگردی مثل سولفید هیدروژن است. غذاهایی چون کلم، تخم مرغ و گوشت بوزا هستند. لوبیا بطور اخص بوی شدید ندارد ولی حجم گاز را خیلی زیاد می کند.

صدای آن

 صدای گوز حاصل ارتعاشات دهانه مقعد هنگام خروج گاز است… نوع و شدت صدا بستگی به شتاب گاز و تنگی ماهیچه اسفنکتر مقعد دارد.

چرا چُس گرم و کم صدا است در حالیکه گوز پرصدا و کم بو است؟
گوز بیشتر حاصل بلعیدن هواست و حجیم است. برای همین هم صدای بیشتری دارد در حالیکه چس حاصل فعالیتهای باکتریهای روده است که گازهای گوگردی تولید می کنند و در اثر این واکنشها حرارت هم ایجاد می شود ولی این گازها کم حجم ترهستند و به همین دلیل کم صداترند.

یک فرد عادی در روز چقدر می گوزد؟
به طور متوسط،هر فرد روزانه نیم لیتر گوز تولید می کند و 14 مرتبه در روز می گوزد.

آیا ممکن است کسی اصلا نگوزد؟
خیر! همه می گوزند. حتی مرده ها تا چند ساعت پس از مرگ ممکن است بگوزند (بخاطر گازهای جمع شده در روده قبل از مرگ).

آیا مردها بیشتر از زنها می گوزند؟
خیر! تفاوت در میزان گوز بستگی به جنسیت ندارد و بیشتر مربوط به عادات غذاخوردن و بلعیدن هوا و ژنتیک است. اما مردها آزادانه تر از زنها می گوزند و زنها در این مورد بخاطر قواعد اجتماعی بیشتر خودداری و مخفی کاری می کنند.

احتمال گوزیدن در چه وقت از روز بیشتر است؟
صبح اول وقت بعد از بیداری.

چرا حبوبات گاز تولید می کنند؟
حبوبات حاوی چند نوع قند هستند که برای انسان قابل هضم نیست و وقتی این قندها به روده می رسد، باکتریهای روده جشن می گیرند و حسابی گاز تولید می کنند. بقیه غذاهای گاز ساز عبارتند از: فلفل دلمه ای، کلم سنگ، کلم پیچ، شیر، نان، تخم مرغ، آبجو، و کشمش.

چه کارهای دیگری باعث تولید گاز می شود؟
بلعیدن تند غذا و آب (درمان: جویدن با دهان بسته و آرام غذا خوردن)، آدامس جویدن، سیگار، لیسک و آب نبات، نوشابه های گازدار، صعود در هواپیما (بخاطر افت فشار) و عصبی بودن.

آیا نگه داشتن گوز ضرر دارد؟
در این مورد نظرات متفاوت است. قدیمی ها معتقد بودند که ضرر دارد. کلادیوس، امپراطور روم، به خاطر حفظ سلامت عمومی، گوزیدن در جشنهای دربار را آزاد کرده بود. اما دکترهای امروزی می گویند که خودداری ضرری ندارد. فقط فشار گاز ممکن است باعث دل درد شود. بعضی دکترها هم اعتقاد دارند که خودداری مداوم در دراز مدت باعث گشادی و ورم مزمن دیواره روده می شود.

تا چه مدت می شود گوز نداد؟
گوز به محض اینکه فرصت پیدا کند و ماهیچه تان را شل کنید فرار می کند. حتی اگر تمام روز هم خودتان را کنترل کنید، بعد از خواب رها می شود. باور ندارید یک شب در پروازهای بین قاره ای در هواپیما نخوابید و به دقت گوش کنید ببینید چه می شنوید..

آیا همه در خواب می گوزند؟
خیر! اکثر مردم از کودکی یاد می گیرند که در خواب دریچه (اسفنکتر) مقعد را کنترل کنند و به همین خاطر هم صبحها بعد از بیداری می گوزند ولی اکثر کسانی که در طول روز خودداری می کنند، در خواب ناخودآگاه می گوزند. حتما متوجه شده اید که گاهی اوقات اگر خودتان را کنترل کنید گوز برطرف می شود. این موقتی است چون باد به قسمتهای داخلی روده مهاجرت می کند و جذب نمی شود بلکه بعدا با قدرت بیشتری هجوم می آورد.

بهترین راه برای رد  گم کردن گوز چیست؟
یک شرکت آمریکایی به نام fartypants هست که گوزقنداق می فروشد: چیزی شبیه به نوار بهداشتی که در داخل شلوار قرار می گیرد و بوی چس و کمی از صدای آن را به خود جذب می کند. ولی اگر از این چیزها ندارید، از روشهای سنتی استفاده کنید. مثلا اگر در جمع هستید خیلی طبیعی رفتار کنید، انگار نه انگار چیزی شده و اگر صدایش بلند بود با سرعت برگردید و با تعجب به نفر بغل دستی یا پشت سری خودتان نگاه کنید.

آیا واقعا گوز با کبریت شعله ور می شود؟
بله! باور ندارید امتحان کنید. فقط مواظب باشید که کار خطرناکی است. بنا به آمار، یک چهارم کسانی که این کار را کرده اند مقعدشان را سوزانده اند چون شعله به سمت مقعد پس می زند. در ضمن امکان آتش گرفتن لباس و چیزهای دیگر دور و بر هم هست.

سایت دیگری درباره این عارضه نوشت:

بعد از غذا پیاده روی کنید . ورزش علاوه بر تحریک حرکت محتویات روده هورمون های تحریک کننده فعالیت روده را نی‌ز آزاد می کند .
قرص بخورید . برای از بین بردن نفخ ، از قرص سیمتیکون استفاده کنید که حباب های گاز را در دستگاه گوارش از بین می برد .
چای گیاهی بنوشید . برای رفع درد نقطه ای ناشی از نفخ ، یک فنجان چای نعناع ، بابونه و یا رازیانه بنوشید .
غذاهای فیبردار بخورید . غذاهای فیبردار محتویات روده را نرم کرده و نفخ ناشی از گرفتگی روده را برطرف می کند با خوردن سبزیجات و غلات سبوس نگرفته فیبر را به برنامه غذایی خود بیفزایید ؛ اما نشاسته گندم خود ممکن است باعث نفخ شود و می توان به جای آن از نشاسته برنج و سیب زمینی استفاده کرد که قابل تحمل تر هستند . یا روزی یک قاشق متاموسیل همراه با آب میوه بخورید . متاموسیل در برخی افراد ایجاد گاز می کند . ولی در بیشتر افراد مفید است .
چیزهای محرک نخورید . قهوه ، چای و شکلات لوله گوارش را بیشتر تحریک می کنند . چربی نیز دیرهضم است و ممکن است گرفتگی روده را تشدید کند و باعث ایجاد نفخ شود .
لبنیات را با احتیاط بخورید . صرفاً به خاطراینکه شیر ایجاد نفخ می کند نباید لبنیات را کنار گذاشت . می توانید شیر بدون لاکتوز ، که شیرین تر است ، بخورید یا لاکتاز مایع به لبنیات خود بیفزایید . ماست و برخی انواع پنیر مقدار کمی لاکتوز دارند و خوردن آنها مشکل چندانی ایجاد نمی کند .
غذاهای داغ یا سرد نخورید . همراه با غذاهای بسیار داغ یا بسیار سرد مقداری هوا می بلعید . جویدن آدامس هم باعث خوردن هوا می شود و بهتر است از آن صرف نظر شود .
آهسته غذا بخورید . وقتی سریع غذا می خورید ، کمی هم هوا همراه با لقمه هایتان فرو می دهید . با آهسته تر و جویده تر خوردن غذا هوای کمتری خورده و لقمه را با بزاق خیس می کنید . بزاق آنزیمهایی دارد که غذا را قبل از ورود به معده آماده تجزیه می کند .
مکمل پیش از قاعدگی بخورید . شکم زنان پیش از زمان قاعدگی انباری از مایعات می شود . زنانیکه ویتامین B – کمپلکس و کلسیم و منیزیم می خورند کمتر دچار نفخ می شوند .
مواد نفخ آور را یادداشت کنید . اشخاص مختلف واکنش های متفاوت نسبت به غذاها نشان می دهند . فهرستی از موادی که برای شما ایجاد نفخ می کنند تهیه کنید تا بتوانید برخی از آنها را کم یا حذف کنید .
به پزشک مراجعه کنید . نفخ می تواند علامت یک بیماری جدی گوارشی باشد . اگر هیچ یک از موارد بالا مؤثر نشد ، برای معاینه کامل نزد پزشک خود بروید .